Lilka wywyższona

   Stało się. W Warszawskiej Królikarni (Muzeum rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego) w zimny wieczór 16 grudnia otwarto wystawę "Pomnik. Europa Środkowo-Wschodnia 1918-2018".

  W sali zwieńczonej kopułą jako jeden z eksponatów - jedyny fragment pomnika rozebranego w myśl ustawy o dekomunizacji z 2016 roku - stoi popiersie, a właściwie połowa postaci sejneńskiej Lilki. Sala zawiera części ostatniej z sekcji wystawy: "Rozkład", ilustrującej recykling, burzenie, usuwanie pomników. Uczestniczący w wystawie warszawianie wyraźnie skupiali się na kawałku pomnika Dzierżyńskiego, który do 1989 r. stał na Placu Bankowym (wówczas jeszcze imienia przywódcy CzeKi). Co ciekawe, z bliska trudno nie zauważyć, że Lilka dłuta Stanisława Wakulińskiego różni się na korzyść "krwawego Feliksa" Zbigniewa Dunajewskiego nie tylko szlachetnym materiałem (ona - piaskowiec, on - zbrojony beton, brązową "pozłotą" markujący spiż). W tej samej sali można zobaczyć dłoń księcia Pepi dłuta Thorvaldsena, z pomnika zniszczonego przez Niemców po upadku Powstania Warszawskiego, czy pokruszone figurki-pamiątki pomnika Aleksandra Macedońskiego ze Skopje (Macedonia), które dojechały na wystawę w kawałkach.

Wobec rozmiarów pałacowej sali popiersie traci na wielkości

Reakcje? Najżywsze odnotowałam ze strony zwiedzającej wystawę młodzieży. Padały stwierdzenia: "poczekaj, muszę zobaczyć, co ona ma w ręce", albo "szkoda, że to tylko część".

W tle odtwarzana jest videoinstalacja "Czarne słońce" H. Czerepoka

Po sąsiedzku - część pomnika Feliksa Dzierżyńskiego, zdemontowanego w 1989 r.

W innych sekcjach wystawy m.in. wycinek z "Gazety Białostockiej" (?) z 1970r.

   Na marginesie: w uroczystości odsłonięcia pomnika Wolności/XXV-lecia PRL uczestniczyła delegacja z Oszmiańskiego w Białoruskiej SRR. Czy doczekamy się czasów, kiedy sejneńskie fety będą nawiedzać goście nie tylko z Łoździej, Mariampola i w ogóle Litwy, ale też z wolnej Białorusi? Jeśli tak, pierwsza przyjadę wziąć w tym udział.

1971 r.

 

Fot. nn, "Montaż pomnika XXV-lecia PRL"

Sala z modelami rzeźb z pracowni X. Dunikowskiego

Sala inspiracji

Poświęcenie pomnika ofiar I Wojny Światowej w Targu Jiu (Rumunia), 1938r.

Dziś pomnik zaprojektowany przez Constantina Brancusiego zwany jest Kolumną Nieskończoności

Nim warszawska Nike w 1964 stanęła na Placu Teatralnym...

    Wystawę można oglądać do 10 kwietnia 2019 roku. Nie wyobrażam sobie, żeby miały ją pomijać sejneńskie wycieczki szkół ponadgimnazjalnych, bo to dobra okazja do pokazania, jak fenomen poczciwej, zapomnianej i niedocenianej przed rozbiórką sejneńskiej Lilki wpisuje się w podobne procesy upamiętniania, zapominania i burzenia, toczące się w naszej części świata.